Roman Szymański (dziennikarz)

Był synem Józefa Szymańskiego oraz Marianny Szymańskiej z domu Koszczyńskiej, wychowanym w mieszczańskiej rodzinie. Swoją edukację rozpoczął w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, gdzie z kolegami stworzył kółko „Marianów”, które miało na celu zgłębianie literatury polskiej. Równolegle zaangażował się także w działalność konspiracyjną jako współzałożyciel Towarzystwa Narodowego.

Szymański podejmował także studia w seminarium duchownym w Poznaniu w 1862 roku, lecz z powodu powstania styczniowego je przerwał. Jako uczestnik powstania, brał udział w starciach w Królestwie Polskim, włączając w to bitwy pod Nową Wsią i Brdowem, jednak nie został wzięty do niewoli. Po powrocie do Wielkopolski kontynuował naukę, studiując historię na Uniwersytecie Wrocławskim oraz ekonomię w Berlinie i Lipsku, gdzie w 1867 roku obronił doktorat z filozofii.

Jego kariera publicystyczna rozpoczęła się od wydania broszury ekonomicznej „Zasady towarzystw przemysłowych” w 1868 roku, w której użył przybranego nazwiska Wacław Górecki. Wkrótce po tym, w roku 1869, objął stanowisko redaktora ilustrowanego tygodnika „Sobótka” i współpracował z takimi periodykami jak „Dziennik Poznański”, „Gazeta Toruńska” oraz „Przegląd Polski”. Szymański był gorącym zwolennikiem idei pozytywistycznych, co odzwierciedlone zostało w jego publikacji „O siłach moralnych w ustroju społecznym” z 1870 roku.

W 1871 roku objął funkcję redaktora naczelnego nowego pisma „Orędownik”, które było finansowane przez wielkopolskich ziemian. Pismo skierowane było przede wszystkim do mieszczan, a jego pierwszy numer ukazał się 1 kwietnia 1871 roku. Szymański w znacznym stopniu zmienił polityczną linię gazety, dążąc do promowania aktywności politycznej mieszczaństwa. Niestety, ta zmiana doprowadziła do wycofania wsparcia finansowego od ziemiaństwa, co zmusiło go do samodzielnego prowadzenia pisma od końca 1872 roku.

W okresie Kulturkampfu „Orędownik” stał się głośnym krytykiem polityki pruskiej oraz obrońcą polskości w Wielkopolsce, a także pozycji Kościoła katolickiego. Szymański był także inicjatorem wielu wieców politycznych oraz petycji, gromadząc wokół siebie silny ruch mieszczański, który często określano mianem „ludowego”, chociaż nie miał on nic wspólnego z tradycyjnym ruchem chłopskim. Nawet pomimo wielokrotnych uwięzień, jego aktywność przyniosła wzrost udziału polskiego mieszczaństwa w wyborach do lokalnych władz oraz parlamentu Rzeszy niemieckiej.

Jednakże, w kolejnych latach Szymański znalazł się w napiętych relacjach z różnymi środowiskami politycznymi. Otwarcie występował przeciwko socjalistom, a w latach 90. XIX wieku zaostrzył swoje stosunki z ziemiaństwem. Szczególnie narażony był na sprzeciw duchowieństwa, kiedy w 1893 roku, podczas walki o mandat w sejmie pruskim, ośmielił się stanąć w opozycji do arcybiskupa Stablewskiego. Ostatecznie przegrał wybory z Stefanem Cegielskim, co przyczyniło się do osłabienia jego wpływów.

Na początku XX wieku, Szymański oraz kierowany przez niego ruch ludowy zyskali poparcie ze strony narodowej demokracji. Wkrótce, w 1906 roku, ta partia przejęła wydawanie “Orędownika”. Szymański dołączył do zarządu Towarzystwa Akcyjnego Nowa Drukarnia Polska, ale problemy zdrowotne ograniczały jego aktywność. Jego życie zakończyło się w grudniu 1908 roku.

Roman Szymański był żonaty z Heleną Wyczyńską od 1883 roku i doczekał się pięciorga dzieci, w tym trzech córek oraz dwóch synów.